Mindfulness w partnerstwie to pełnowartościowe, wielowymiarowe i świadome doświadczanie relacji międzyludzkich.
Partnerstwo wciąż najczęściej kojarzy się z nieformalnymi związkami partnerskimi. Można ten zwrot usłyszeć również w biznesie czy w przypadku współpracy, np. miast partnerskich.Ograniczamy się przez to, nie zauważając, że partnerstwo samo w sobie niesie o wiele większy ładunek niż tylko sformalizowane relacje. Partnerstwo to poszanowanie zawsze, wszędzie i w stosunku do każdego.
Partnerstwo to relacja przynajmniej dwóch podmiotów, które działają dla dobra swojego własnego i partnera, dla dobra wszystkich partnerów, ale również bez szkody dla otoczenia. W relacji tej partnerzy niekoniecznie muszą mieć identyczny podział obowiązków, przywilejów i odpowiedzialności. Nie muszą być zawsze na tym samym poziomie rozwoju i mieć podobną siłę i zdolność działania. Warunkiem koniecznym dla partnerstwa jest otwartość na odmienne potrzeby drugiej strony. Konieczna jest umiejętność słuchania ze zrozumieniem, a nie po to by odpowiedzieć – i utrwalić swoje racje. Potrzeba jest zdolność akceptacji i zrozumienia zróżnicowania, odmienności. Jeśli zaś siły są nierównomiernie rozłożone (rodzice – dzieci) przyda się umiejętność świadomego wykorzystywania zdolności i doświadczenia “mocniejszej” strony by wspierać stronę “słabszą”. Nie należy mylić wspierania z postawą “ja wiem dobrze co dla ciebie najlepsze”. Wspieranie powinno pojawiać się tylko wtedy gdy jest potrzeba i powinno być oparte na mądrości doświadczenia, by nie dawać przysłowiowej ryby, a raczej nauczyć wędkować.
Partnerstwo w rodzinie, w pracy, w szkole, w sklepie, na ulicy… wszędzie
Wiadomo wszystkim, że do tanga trzeba dwojga i jeśli jedna ze stron uprze się na konflikt, to będzie go podgrzewać. Ale czy to oznacza, że my musimy dolewać oliwy do ognia? Partnerstwo w rodzinie to trudny temat ze względu na strukturę samej rodziny. Występują w niej ogromne rozwarstwienia i zróżnicowanie na poziomie umiejętności, władzy, decyzyjności, siły, doświadczenia, etc. Z drugiej strony wiemy, że jeśli choć jedna osoba uprawia sport to cała rodzina staje się odrobinę bardziej aktywna. Podobnie dzieje się w sferze uważności, świadomego działania. Jeśli choć jedna osoba w rodzinie praktykuje Mindfulness to jej zachowania stają się pewnego rodzaju wzorcem, a energia do podsycania jakichkolwiek konfliktów będzie raczej malała z drugiej strony.
Nawyk reakcji na bodziec
Zatrzymaj się teraz przy jakiejś trudnej sytuacji napięcia, kłótni, niezrozumienia. Zauważ, że w każdej chwili, konfliktowej, czy niekonfliktowej, masz przynajmniej dwie możliwości wyboru. Jedną z nich jest dobrze ci znana reakcja, którą twój umysł automatycznie podsuwa ci od lat w podobnych sytuacjach. Są to nawyki wytworzone w procesie wychowania i socjalizacji. Bez względu czy twoje nawyki są bardziej ekspresyjne czy raczej bardziej łagodzące i przyjmujące ciężar odpowiedzialności, nadal pozostają nawykami i utrudniają ci świadome bycie i rozumienie chwili, która się wydarza. Taka natura ludzkiego umysłu zawęża ci zdolność reagowania do kilku nawyków na szeroką gamę różnych trudnych sytuacji, które umysł traktuje jako identyczne. Jest to działanie typu BODZIEC REAKCJA, gdzie czas między jednym, a drugim zdaje się nie istnieć. Nasza reakcja jest natychmiastowa.
Przestrzeń świadomego wyboru
Druga z możliwości to wolny wybór, świadome działanie. Jest to trudniejsza ścieżka, która wymaga uważności, otwartości, umiejętności słuchania by zrozumieć, a nie by za wszelką cenę odpowiedzieć. Postawa ta wymaga wewnętrznej woli i praktyki, by móc przeciwstawić się nawykowym reakcjom. Tylko dzięki praktyce uważności zobaczymy, że pomiędzy bodźcem, a reakcją istnieje “przestrzeń świadomego wyboru”. Ułamek sekundy, który ratuje nas od automatycznego, wyuczonego zachowania, a sama reakcja staje się czystą i świadomą odpowiedzią na istniejącą sytuację. Praktykując bycie mindful pozwalasz sobie na niezliczoną ilość i jakość reakcji, nie ograniczając się tylko do tej jednej, automatycznej.
Bez względu czy znajdujesz się w domu, czy w pracy czy gdziekolwiek indziej, podstawą partnerskiej postawy jest zrozumienie jakimi rzeczy są, że JA wpływa na wszystkich i wszystko, że może ranić, ale również leczyć, i że to zależy od naszego wyboru (świadomość czy automatyzm). Gdy już sobie to uświadomimy łatwiej nam przyjdzie zrozumieć, że świat to całość, że nie możemy go podzielić na różne elementy (dom, praca, ulica), gdzie w jednej przestrzeni żyjemy świadomie, w innej reagujemy automatycznie. Gdy już dotrze do naszej świadomości, że mamy wpływ, mamy możliwość wyboru, że świat jest jeden, a przestrzeń jednością, nasze serce napełnia się pragnieniem kojenia raczej niż ranienia. Nie jest to łatwe, wymaga wysiłku, wytrwałości i praktyki – ale jak najbardziej do osiągnięcia.
Bądź mindful w partnerstwie
Ludzie, jako jedyne stworzenia na Ziemi, posiadają zdolność pracy z własnym umysłem i rozwijania swoich umiejętności świadomego bycia, a od ponad 2500 lat mamy szereg narzędzi, praktyk ułatwiających nam tę podróż do wyzwolenia. Mindfulness, jako jedna z nich, pozwala nam na rozpoznanie siebie, mechanizmów powstawania naszych reakcji, natury swojego umysłu i swoich nawyków oraz rozwija umiejętność widzenia zdarzeń tu i teraz przez czyste szkło, nie przez pryzmat naszych domysłów, nawyków i sztywnych poglądów. Praktyka uważności pomaga być po prostu uważnym na to co się wydarza, ułatwia świadomy i czysty osąd sytuacji oraz poszerza nasze możliwości odpowiedzi.
Równolegle, jeśli zauważasz powtarzające się sytuacje szkodliwych reakcji automatycznych i chcesz to zmienić, możesz je przeanalizować w “przestrzeni świadomego wyboru”. Przypomnij sobie na chwilę jakąkolwiek sytuację, po której czułaś, że źle postąpiłaś, i masz świadomość nawykowej reakcji, ale nie zagłębiaj się w niej. Znajdź moment eksplozji. Wszystko co zdarzyło się do momentu eksplozji, czytaj nawykowej reakcji, jest twoją możliwością do pracy z “przestrzenią świadomego wyboru”. Zatrzymaj się tu i rozwiń cztery punkty pod kątem danej sytuacji:
- świadomość
- sumienie
- wyobraźnia
- wolna wola
Świadomość, poprzedzona uważną obserwacją swoich reakcji i wpływu na otoczenie. Daje ci podstawę do zrozumienia swojego zachowania. To warunek podstawowy by cokolwiek zmieniać – zrozumieć mechanizmy, które nami kierują. Zauważyć na czysto i bez oceny przyczynę i skutek tego co się wydarza. Zrozumieć, że nasze obecne automatyczne zachowania są skutkiem wcześniejszych nawyków i również mają swoją przyczynę. W tym punkcie odpowiadasz sobie na pytania czy wiesz co doprowadza cię do takiej reakcji. I czy rozumiesz skutki twego zachowania. Czy twoje zachowanie jest jednorazowe czy wynika z wielokrotnych powtórzeń we wcześniejszych latach. Czy widzisz przyczynę, która napędza twoje zachowania?
Sumienie – nie chodzi o to by się obwiniać, a o to, by zrozumieć stan w jakim znajdujesz się po nieprzyjemnym zdarzeniu. Ważne jest czy rozumiesz jak czuje się odbiorca twojej reakcji i czy uważasz, że to w porządku?
Wyobraźnia – pozwoli ci zauważyć różnorodność reakcji, a raczej odpowiedzi. To, że do tej pory reagowałaś w identyczny i drastyczny być może sposób, nie oznacza, że zawsze tak musisz. Teraz daj sobie czas by przeprowadzić symulację odpowiedzi na wydarzenia.
Wolna wola – ty decydujesz co się wydarza od tej chwili. Nie musisz opierać się na wypracowanych nawykach. Masz klucz do świadomego wyjścia, bądź odpowiedzialna za własny świat – wybierz sama, nie pozwól by kierował tobą automat.
Zapraszam cię do wspólnej praktyki świadomych relacji. Jeśli pragniesz rozwijać swoją uważność i lepiej sobie radzić na co dzień szukaj kursów i warsztatów oferowanych przez Pracownia Uważności w tych miastach: Toruń, Bydgoszcz, Grudziądz, Włocławek lub możesz skontaktować się ze mną.